ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
Το Εθνικό Θεματικό Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Αειφορική διαχείριση του νερού», που συντονίζε το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου, λειτούργησε από το 2006 ως το 2016.
Με το νερό συνέδεσε ο άνθρωπος την ιδέα του «ζωντανού», με την ξηρασία τον θάνατο και την πνευματική αδράνεια. Οι άνθρωποι των αρχαίων εποχών θεωρούσαν το νερό «ως πηγή ζωής», το θεοποίησαν, του αφιέρωσαν ναούς, του πρόσφεραν θυσίες. Οι πρώτοι μεγάλοι πολιτισμοί πάνω στη γη αναπτύχθηκαν σε περιοχές όπου υπήρχε άφθονο νερό για τις γεωργικές τους καλλιέργειες. Εκεί όπου η τέχνη της διαχείρισης του νερού αγνοήθηκε, οι κοινωνίες παρήκμασαν ή και εξαφανίστηκαν.
Συνήθως λέμε ότι το νερό είναι ανανεώσιμος φυσικός πόρος. Στην αντίληψη αυτή οφείλουμε να παρατηρήσουμε τα εξής: είναι ανανεώσιμος ως προς το χώρο, δηλαδή στα όρια της λεκάνης απορροής, αλλά και ως προς το χρόνο, δηλαδή σε σχέση με τις κλιματικές συνθήκες. Η γεωγραφική του κατανομή, η ποιότητα και η ποσότητά του είναι αποτέλεσμα κλιματικών συνθηκών, γεωλογικών και γεωμορφολογικών παραγόντων. Η κατανομή αυτή δεν είναι γεωγραφικά ομοιόμορφη ούτε στη χώρα μας ούτε στον πλανήτη.
Επίσης διαφορετικές είναι και οι χρήσεις του νερού στο χώρο και το χρόνο. Η «υγεία» του νερού απασχολεί την παγκόσμια κοινότητα. Η κρίση που ήδη συντελείται στους φυσικούς μηχανισμούς της υδρόσφαιρας δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της αύξησης της κατανάλωσης. Οι παρεμβάσεις του άνθρωπου στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του γλυκού και θαλασσινού νερού περιορίζουν και τις χρήσεις του. Το νερό, βασικό στοιχείο επιβίωσης τόσο για τον άνθρωπο όσο και για κάθε άλλο φυτικό ή ζωϊκό οργανισμό, φυσικός πόρος απαραίτητος για κάθε αναπτυξιακή δραστηριότητα, βρίσκεται σε κίνδυνο. Μπροστά, λοιπόν, στο μεγάλο πρόβλημα προκύπτει άμεσα η ανάγκη να διαμορφώσουμε μια νέα αντίληψη, που να αφορά στην αειφορική διαχείριση των υδατικών συστημάτων, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η ζωή.
Η έλλειψη του νερού υπαγορεύει σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, διαδοχικά βήματα για την εξασφάλιση αυτού του απαραίτητου για τις ανθρώπινες δραστηριότητες αγαθού. Τα βήματα αυτά είναι:
- εκτίμηση της χωροχρονικής του διαθεσιμότητας
- διαχείριση των υδατικών πόρων σε επίπεδο λεκάνης απορροής ή υδατικού διαμερίσματος, βασισμένη στους κανόνες και τις αρχές της αειφορίας
- σχεδιασμός και υλοποίηση έργων.
Το δεύτερο βήμα είναι το κρισιμότερο και πλέον επίκαιρο σε παγκόσμια κλίμακα. Προϋποθέτει γνώσεις, στάσεις και συμπεριφορές ικανές να αλλάξουν κατεστημένες αντιλήψεις. Αφορά στην περιβαλλοντική εκπαίδευση και αγωγή δια μέσου της οποίας οι νέοι θα αποκτήσουν γνώσεις, θα κατανοήσουν ανάγκες, θα καλλιεργήσουν τις ευαισθησίες τους και θα αναπτύξουν το αίσθημα ευθύνης σχετικά με την «αειφορική διαχείριση των υδατικών πόρων».
Το Κ.Π.Ε. Ελευθερίου Κορδελιού οργάνωσε το δίκτυο Π.Ε. «Αειφορική διαχείριση του νερού», προκειμένου ο/η μαθητής/τρια:
- Να αναδείξει και να καλλιεργήσει έννοιες, ιδέες, γνώσεις, αντιλήψεις που αφορούν στην αειφορική διαχείριση του νερού σε
- φυσικά υδατικά συστήματα
- σε τεχνικά συστήματα που δημιούργησε και διαχειρίζεται ο άνθρωπος.
- Να φέρει σε επικοινωνία μαθητές/τριες και εκπαιδευτικούς διαφορετικών σχολικών μονάδων και διασυνοριακών, προκειμένου να ανταλλάξουν απόψεις, ιδέες και να αναπτύξουν δράσεις σχετικές με το αντικείμενο.
- Να οργανώσει επιμορφωτικές ημερίδες, συναντήσεις για την προώθηση του αντικειμένου και να παραγάγει εκπαιδευτικό υλικό.
- Να καλλιεργήσει την ευθύνη της διαχείρισης-χρήσης των υδατικών συστημάτων στις λεκάνες απορροής και το ενδιαφέρον για την προστασία των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών του νερού σε σχέση με τη χρήση του από τον άνθρωπο.
Στο δίκτυο απευθυνόταν σε σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης όλης της χώρας.
Το εκπαιδευτικό υλικό που έχει εκδώσει το ΚΠΕ Ελευθερίου Κορδελιού για το νερό μπορεί να ανακτηθεί από την ιστοσελίδα μας «Εκδόσεις – Εκπαιδευτικό υλικό» και περιλαμβάνει:
- Το βιβλίο «Νερό: αειφορική διαχείριση & περιβάλλον» που αποτελεί μια προσέγγιση στα ζητήματα που σχετίζονται με το νερό ως φυσικό πόρο και ως κοινωνικό αγαθό στην κατεύθυνση της Εκπαίδευσης για την Αειφορία και απευθύνεται κυρίως στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
- Τα δυο τεύχη του προγράμματος «Λειψυδρία στη Νεροχώρα!», ενός παραμυθιού για την αειφορική χρήση του νερού που μέσα από τη δραματοποίηση μιας ιστορίας εμπλουτισμένης με ερωτήσεις και δραστηριότητες δίνει αφορμές για προβληματισμό και δράση και απευθύνεται κυρίως στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία.
Α. Λειψυδρία στη Νεροχώρα: Ένα παραμύθι για την αειφορική διαχείριση του νερού
Β. Λειψυδρία στη Νεροχώρα: Βιβλίο για τον εκπαιδευτικό
